TÜRKİYE JEO POLİTİĞİ
Asya ve Avrupa'yı kapsayan konumu göz önüne alındığında, Türkiye Kafkasya, Orta Asya, AB, Akdeniz ve Orta Doğu'yu büyük ölçüde etkileyebilir. 1936 Montrö Sözleşmesi uyarınca Ankara, Karadeniz ve Ege Denizlerini birbirine bağlayan ve her yıl yüz milyonlarca ton kargonun geçtiği hayati su yolları olan uzun süredir çekişmeli olan Türk Boğazları'ndan (İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı) geçişi kontrol ediyor. İncirlik Hava Kuvvetleri Üssü'nde ABD nükleer silahlarının bulunduğu birkaç üssünde ABD ve NATO askeri güçlerine ev sahipliği yapıyor ve Orta Doğu'daki Soğuk Savaş sonrası çatışmaların çoğunda rol oynadı. Sonuç olarak, bölgeyi etkileyen göç krizleri sırasında da önemli bir geçiş noktası oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan şimdi Türkiye'nin gücünü, özellikle de gerileyen ABD varlığının Ankara'nın doldurmayı umduğu bir boşluk bıraktığı Orta Doğu'da daha da ileriye taşımayı hedefliyor .
Türkiye'nin dış politikası nasıl evrildi?
Modern Türkiye'nin sınırları, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra oluşmuştur. Muzaffer Müttefikler, özellikle İngiltere ve Fransa, bölgeyi işgal etmiş ve imparatorluğun büyük bir kısmını Ermeniler, Rumlar ve Kürtler arasında bölmeye çalışmışlardır. Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Türk milliyetçileri, bu teklifi reddetmiş ve 1923'te Türkiye'nin bağımsız bir cumhuriyet olarak kurulmasıyla sonuçlanan bir bağımsızlık savaşı başlatmışlardır. Kurucu cumhurbaşkanı olarak Atatürk, kamu alanını laikleştirmek ve Batı modeline dayalı modernleşme vizyonunu ilerletmek için kapsamlı reformlar başlatmıştır. Onun "yurtta barış, dünyada barış" dış politikası , eski işgalcileriyle bağlar kurarken Türkiye'nin egemenliğini savunmaya odaklanmıştır [PDF].
Günlük Haber Özeti
Her sabah e-posta kutunuza teslim edilen CFR analiziyle küresel haber gelişmelerinin özeti. Hafta içi.
E-posta Adresi
Tüm bültenleri görüntüle >
II. Dünya Savaşı'nın büyük bölümünde Türkiye, Müttefiklere karşı tarafsız ama sempatik kaldı ve savaştan sonra Batı ile bağlarını daha da güçlendirdi. 1952'de NATO'ya katıldı ve Washington'ın komünizm karşıtı Truman Doktrini doğrultusunda ABD yardımı almaya başladı . Bu, laiklik, milliyetçilik ve ekonomiyi yönlendirmede güçlü bir hükümet rolüne dayalı bir yönetim ideolojisi olan Kemalist konsensüsü koruma görevini gören güçlendirilmiş bir ordunun ortaya çıkmasına yardımcı oldu.
Ancak, aşırı sol ve aşırı sağ gruplar arasındaki yıllarca süren şiddetin ardından, Türk ordusu ülkenin siyasi bölünmesini onarmak için müdahale etti. 1980'de ordu, Türkiye'nin bağımsızlığından bu yana üçüncü darbesini başlattı ve bununla birlikte, zorunlu din eğitiminin kurulması ve devlet kontrolündeki camilerin açılması da dahil olmak üzere, toplumu yeniden İslamlaştırma ve geleneksel değerleri restore etme çabaları geldi.
Erdoğan'ın rolü ne oldu?
Erdoğan ve İslamcı köklere sahip muhafazakar bir parti olan AKP, siyasi istikrarsızlık ve mali krizle geçen on yılın ardından 2002'de iktidara geldi. AKP, Türkiye'yi AB standartlarına yaklaştırmak için ekonomik ve siyasi reformlar yaptı ve ülke ekonomisi 2001 ile 2011 yılları arasında yıllık ortalama %7,5 büyüdü. Dış politikada, AKP'nin sloganı "komşularla sıfır sorun" idi ve Ankara, ticari bağlar kurarak, demokrasiyi teşvik ederek ve İslami kimliğini vurgulayarak Türkiye'nin etkisini genişletmeyi amaçladı.
Ancak 2000'lerin sonuna doğru AKP daha otoriter hale geldi. Medya kuruluşları üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırdı, orduyu algılanan muhaliflerden temizledi, eleştirmenleri kovuşturup hapse attı ve protestoları bastırdı. 2016'da Erdoğan, bir askeri darbe girişimini, bir zamanlar Erdoğan'ın müttefiki olan ve Amerika Birleşik Devletleri'nde sürgünde yaşayan bir din adamı olan Fethullah Gülen tarafından yönetildiğini iddia ettiği algılanan muhaliflerine daha fazla baskı yapmak için kullandı. Ertesi yıl yapılan bir referandumla Erdoğan, ülkenin parlamenter sistemini başkanlık sistemiyle değiştirdi; diğer büyük değişikliklerin yanı sıra başbakanlık makamını kaldırdı; ve kendisini etkili bir şekilde Türkiye'nin tek iktidar sahibi haline getirdi.
Erdoğan, Türkiye'nin askeri ve diplomatik ayak izini genişletmeye odaklanan dış politikada iddialı bir değişim tasarladı. Bu amaçla Türkiye, Azerbaycan, Irak, Libya ve Suriye gibi ülkelerde askeri müdahalelerde bulundu; Etiyopya ve Ukrayna gibi ortaklara insansız hava araçları sağladı; ve yurtdışında İslami okullar inşa etti.
Türkiye'nin Yurt Dışındaki Askeri Varlığı
Yorumlar
Yorum Gönder