RTL.TÜRKİYE HABERLERİ

RTL:TÜRK HABERLER (ALINTI) DÜNYA TÜRK HABER/WORLD TURKISWH NEWS IFJ-ULUSLARARASI GAZETECİLER FEDERASYONU Bölgesel endişeler İran-İsrail ateşkesinin olası sonuçları azaltmasıyla Türkiye rahat nefes alıyor Kırılgan İran-İsrail ateşkesi yürürlüğe girerken, Ankara'nın iç ve bölgesel politikaları için risk taşıyan bir çatışmanın tekrar yaşanmasını önlemek için Türkiye'nin Çarşamba günü diplomatik çabalarında herhangi bir azalma olmadı. ABD Başkanı Donald Trump'ın ateşkesi duyurmasından birkaç saat sonra, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 gün içinde üçüncü kez bir NATO zirvesi kapsamında Trump ile görüştü. Erdoğan'ın çatışmayı durdurmak için yürüttüğü "yoğun diplomatik çabalar" arasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Devlet Başkanı Mesud Pezeşkian ve üst düzey Orta Doğu liderleriyle yaptığı görüşmeler de yer aldı. Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü'nden Gönül Tol, AFP'ye verdiği demeçte, "Türkiye, durumu yatıştırmak için çok çabalıyor, ancak ne İran ne de İsrail tarafından güvenilir bir arabulucu olarak görülmüyor," dedi. Türkiye'nin İsrail ile bağları Gazze savaşı nedeniyle paramparça oldu ve İranlılar, Türkiye'nin doğusundaki Kürecik üssünde bulunan ve İran füzelerini tespit edebilen bir NATO erken uyarı sistemi hakkında "stratejik bir radara ev sahipliği yaptığı için" Ankara'yı suç ortağı olarak görüyor. Türkiye, radar verilerinin İsrail'e yardım etmek için kullanıldığını kesin bir dille reddetti, ancak radarın varlığı İran'ı endişelendirdi. Bazı İranlı askeri yetkililer, daha geniş bir savaş durumunda Türkiye'nin "ilk hedef" olabileceği konusunda uyardı. Yine de Erdoğan'ın geçen hafta İstanbul'da ABD-İran görüşmeleri başlatmaya çalıştığı bildirildi. Ancak bu görüşme, suikast tehditleri nedeniyle saklanan İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e ulaşılamadığı ve onay alınamadığı için başarısızlıkla sonuçlandı. Axios haber sitesi, bu görüşmenin başarısız olduğunu belirtti. İsrail'in uzun menzilli etkisinden rahatsız olan Erdoğan, Türkiye'nin caydırıcılığını artırarak savunma sanayiine orta ve uzun menzilli füze üretimini artırma emri verdi. Ankara'nın "her türlü senaryoya hazırlık yaptığı" konusunda uyardı. Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (INSS) kıdemli araştırma görevlisi Gallia Lindenstrauss, "Kısa vadede olası bir Türk-İsrail çatışması endişeleri abartılı görünüyor... (ancak) her ikisinin de gerginliği azaltması akıllıca olur," dedi. - İran'ın kaosa sürüklenmesi korkusu - Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nden Soner Çağaptay, Türkiye için en büyük korkunun, Irak ve Suriye'de olduğu gibi komşu İran'ın da kaosa sürüklenmesi olacağını söyledi. AFP'ye konuşan Çağaptay, "Ankara, İran'ın sınır ötesi tehditler veya yeni mülteci akımları yaratabilecek bir kaosa, ademi merkeziyetçiliğe veya iç savaşa sürüklenmesini kesinlikle istemiyor," dedi. Irak ve Suriye'de istikrarsızlığın, IŞİD ve Kürt PKK militanları tarafından "Türkiye'ye saldırılar düzenlemek" için kullanılan bir güç boşluğu yarattığını ve Ankara'nın her iki ülkenin yeniden merkezileşmesini destekleme çabalarını körüklediğini söyledi. Ancak "en büyük risk" başka bir mülteci akını olacak: "İran çökerse, İranlıların büyük sayılarda kaçacağı tek bir ülke var: Türkiye," dedi. Cuma günü Erdoğan, Almanya Başbakanı Friedrich Merz'e, geçen hafta Türkiye sınırında herhangi bir akın belirtisi olmamasına rağmen, çatışmanın "bölgeye ve Avrupa'ya göç açısından zarar verebileceği" konusunda uyardı. - Türkiye'nin PKK hamlesi için risk mi? - Tol, İran'daki karışıklığın, Ankara'nın geçen ay silahsızlanacağını açıkladığı PKK ile on yıllardır süren çatışmasını sona erdirme çabalarına da zarar verebileceğini söyledi. PKK bağlantılı grupların çoğu silahsızlanma çağrısını benimsemiş olsa da, örgütün İran kolu Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) benimsemedi. Ankara, herhangi bir huzursuzluğun inatçı Kürt ayrılıkçılarını cesaretlendirebileceğinden endişe duyuyordu. AFP'ye verdiği demeçte, "Endişe, bu kaosun PJAK'ı güçlendirmesi. (Kurucu Abdullah) Öcalan'ın çağrısından memnun olmayan ve "Bu kadar çok kaostan faydalanabileceğimiz halde neden şimdi silahsızlanalım ki?" diye düşünebilen PKK fraksiyonları var." dedi. Türkiye için daha acil bir endişenin, krizden etkilenen ekonomisinin zaten artan enerji fiyatlarıyla "mücadele ettiğini" ve enflasyonu düşürmek için yoğun bir şekilde mücadele ettiğini belirten AFP, "Ancak İran Hürmüz Boğazı'nı kapatırsa, bu enerji fiyatlarında daha büyük bir sıçrama anlamına gelir ve bu da Türkiye'yi derinden endişelendiriyor." dedi. 11 günlük çatışma sırasında, İran'ın Hürmüz'den geçen tedarikleri aksatabileceği endişeleri arttıkça petrol fiyatları fırladı ve Pazartesi günü ABD savaş uçaklarının İran'ı vurmasının ardından zirveye ulaştı. Ateşkesin sağlanmasıyla birlikte Türkiye Çarşamba günü rahat bir nefes aldı. Ancak İran-İsrail krizi NATO zirvesinin gündeminde önemli bir yer tutmaya devam etti.