NOREÇ,İSEÇ,FİNLANDİYA,VE DANİMARKA DA YAŞAYAN LAPONLAR TÜRKTÜR

                 Kuzeyin az bilinen ve merak uyandıran halklarından olan Laponlar hakkında belkide en çok sorulan soru Laponlar Türk mü? Sorusu. İşte bu ve bunun gibi Laponlar hakkında merak edilen tüm soruların cevapları haberimizin devamında yer alıyor.

Laponlar kimlerdir?

Sami halkı veya Laponlar, Norveç ve İsveç’in Kuzey Kutup Dairesi’nde bulunan bölgelerde tarih öncesi dönemlerden beri yaşayan bir etnik topluluktur. Günümüzde Lapon nüfusu yaklaşık 60.000’dir ve bu nüfusun %70’i, Ural dil ailesinden olan Sami (Saame) dilini, yani Laponcayı konuşmaktadır.

Laponlar, ana geçim kaynakları olarak ren geyiği yetiştiriciliği ile meşguller ve topraklarında yaklaşık 700.000 ren geyiği bulunmaktadır. Laponların dokuma kıyafetleri, hem işlevsel hem de estetik açıdan beğeni toplar. Kendi bayraklarına, milli marşlarına ve milli günlerine sahip olan Laponlar, bu özellikleriyle dikkat çeker.

Bu topluluk, toplamda 80.000 ila 100.000 kişi arasında bir nüfusa sahip ve kendilerine ‘Lapyalı’ denilmesini kesinlikle reddediyorlar. ‘Lapp’ kelimesi ‘yama’ anlamına gelir ve Samiler, rengarenk kıyafetleri nedeniyle kendilerine bu ismin verildiğini ve bu durumun alay konusu olduğunu düşünüyorlar. Samiler, yaklaşık 4000 yıl önce bu bölgeye yerleşmişler.

Vikinglerin ve onları izleyen Orta Çağ’da, en kalabalık topluluğun Samiler olduğu bilinmektedir. Bu dönemde Vikinglerle sürekli savaşan Samiler, Vikingler tarafından kutup dairesi civarına sürülmüşlerdir. Bir süre sonra dünyayı keşfetmeye çıkan Vikingler, Samilerle ticaret ortağı olmuşlardır.

17. yüzyıldan itibaren, Norveç ve İsveç krallıkları tarafından asimilasyon sürecine tabi tutulan bir topluluk, animist kökenlerini terk edip Hristiyanlığı benimsemeye zorlanmış ve dillerini kullanmaları yasaklanmıştır. İsveç, Norveç, Finlandiya ve Rusya’nın ulusal sınırlarının belirlenmesinin ardından, Sami halkı yaşadıkları ülkenin kültürüne ve diline uyum sağlamak zorunda kalmıştır.

1956’da Finlandiya, İsveç ve Norveç’te yaşayan Sami halkı, Kuzey Sami Konseyi’ni kurarak hakları için mücadele etmeye başlamıştır. Günümüzde bu ülkelerde resmi olarak azınlık statüsünde bulunsalar da, dillerini ve kültürlerini okullarda öğrenme hakkına sahip olsalar bile, toprak ve doğal kaynaklar konusundaki mücadeleleri hala devam etmektedir.

2006 yılının 11 Aralık gününde TRT’de yayınlanan “Banu Avar’la Sınırlar Arasında//İsveç’in Nobeli” bölümünde, 1900’lü yıllarda soykırıma maruz kaldıkları ve zorla kısırlaştırıldıkları iddia edilmiştir.

Laponlar Türk mü?

Prof. Sven Lagerbring, İsveç’in modern tarih biliminin kurucusu olarak bilinir ve yaklaşık 250 yıl önce yazdığı “İsveç İmparatorluğu Tarihi” adlı kitabında, Kuzey Avrupa halklarının aslen Türk kökenli olduğunu veya en azından Laponların Türk olabileceğini belirtmiştir.

Ayrıca, Avrupa’nın kuzey halklarının mitolojisi üzerine çalışan belgesel yönetmeni Tekin Gün, “İskandinavların Türk Ataları” adlı araştırma notlarında, Şamanlara Eskimolar tarafından Angakok, Sabir Türkleri tarafından Soyok, Laponlar tarafından Noide, Samoyetler tarafından Tadibca ve diğer bazı Türk boyları arasında “Kam” adının verildiğini belirtmiştir.

kitabında ise Laponların kendilerine Same adını verdikleri ve yaşadıkları yere Sampi dedikleri belirtilmiştir. Laponlar uzun bir süre Fin kökenli olarak kabul edilmiş olsalar da, hem Şaman özelliklerine hem de kullandıkları eşyalara bakıldığında, kültürel özelliklerinden dolayı Türklerle aynı kökeni paylaştıkları ifade edilmiştir.